Jak zmienić Fit for 55 w budownictwie z zagrożenia w szansę?

W Unii Europejskiej od lat trwają dyskusje nad osiągnięciem neutralności klimatycznej. Poszczególne państwa różnie wyobrażały sobie tempo i drogę do jej osiągnięcia. Obecnie UE podejmuje konkretne działania, a najważniejszym z nich jest pakiet klimatyczny Fit for 55. Zmieni on zasady gry także w budownictwie, a na końcu zyskają ci, którzy wybiorą termomodernizację systemową.

Fit for 55 (pol. „Gotowi na 55”) to zestaw ustaw zmierzających do zmiany unijnych przepisów, tak by polityka UE była zgodna z celami klimatycznymi ustalonymi przez Parlament Europejski.

„55” oznacza w tym przypadku minimalną procentową redukcję emisji CO₂ do 2030 r.

Aby to zrealizować, pakiet rozszerza unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), który przez 20 lat obniżył emisję dwutlenku węgla w UE o 41%. Dotychczas obejmował energetykę, jednak obecnie cele klimatyczne zakładają redukcję emisji również w takich branżach, jak: transport, rolnictwo, przetwórstwo odpadów, przemysł i – przede wszystkim – budownictwo. Tylko te ostatnie zużywają 40% energii w UE i odpowiadają za 36% emisji gazów cieplarnianych!

Fit for 55 zakłada, że system uprawnień do emisji dla budynków, pod nazwą ETS2, wejdzie w życie w 2027 r. Zgodnie z nim bezemisyjne będą musiały być:

• nowe budynki administracji publicznej (do 2028 r.),
• wszystkie nowe budynki (do 2030 r.),
• wszystkie budynki (do 2050 r.).

Średnie zużycie energii w istniejących budynkach powinno spaść o co najmniej 16% w 2030 r.

Ponad połowa (55%) oszczędności będzie musiała wynikać z renowacji najbardziej energochłonnych budynków, tzw. wampirów energetycznych. Warto zaznaczyć, że cele klimatyczne są wspólne dla całej UE, ale drogi do ich realizacji są różne dla różnych krajów, w zależności od zamożności i możliwości redukcji w danym państwie.

Inne ważne rozwiązania Fit for 55 to:

• graniczny podatek węglowy, mający za zadanie zapobiec sytuacji, w której redukcja emisji w UE będzie niweczona przez przenoszenie produkcji poza jej granice lub zwiększony import produktów wysokoemisyjnych,
• redukcja emisji metanu w przemyśle energetycznym,
• pochłanianie CO2 przez sektor leśnictwa i gruntów leśnych.

Pakiet zwiększy też wykorzystanie energii odnawialnej, która emituje mniej dwutlenku węgla niż paliwa kopalne, a przy tym jest wytwarzana z zasobów naturalnych. W 2030 r. taka energia ma stanowić aż 42,5% miksu energetycznego, czyli dwa razy więcej niż określał to cel sprzed kilku lat.

Ambitna redukcja emisji gazów cieplarnianych odpowiada skali wyzwania klimatycznego. Chodzi o zachowanie szansy na zatrzymanie ocieplenia klimatu na poziomie 1,5 stopnia Celsjusza i oddalenie widma katastrofy. A jeśli do kogoś nie przemawiają liczby, może przemówi przykład wyspiarskich państw na Pacyfiku, takich jak Kiribati. Wokół wybrzeża i budynków stawia się tam zapory, a uprawy przenosi tam, gdzie zasolenie gleby wskutek wzbierania wody morskiej jest mniejsze.

Droga do nowej zielonej Unii Europejskiej będzie wyboista. W efekcie jednak właściwie wszystkie najważniejsze sektory gospodarki będą neutralne klimatycznie.

Fit for 55 zakłada pomoc rządów dla właścicieli budynków, którzy nie mają pieniędzy na termomodernizację. To programy: „Stop Smog” i „Czyste Powietrze”, oprócz tego także Fundusz Termomodernizacji i Remontów, a przede wszystkim Społeczny Fundusz Klimatyczny, zasilany z budżetu Unii do wysokości 65 mld dol.

Unijny pakiet nie zostawia miejsca na półśrodki, działania pozorowane i przedłużane w nieskończoność. Eliminuje prowizorkę i nieefektywne działania na pokaz. Najnowszym przykładem jest zmiana w programie „Czyste Powietrze”: od kwietnia 2024 r. pompy ciepła oraz kotły zgazowujące drewno i kotły na pellet można wybierać tylko z tych wpisanych na listę zielonych urządzeń i materiałów. Program skierowany jest do właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych. Pozwala uzyskać nawet do 136 tys. zł bezzwrotnej dotacji!

Istnieją jednak pewne wyzwania, którego skalę pokazują dwie liczby: w Unii Europejskiej systemowo termomodernizowanych jest około 1% budynków rocznie, a 11% przechodzi termomodernizację częściową. Trzy czwarte budynków to obiekty nieefektywne energetycznie.

Większość Polaków wciąż mieszka w nieocieplonych domach, tymczasem krajowe przepisy są coraz bardziej rygorystyczne. Zapisy krajowej Długoterminowej strategii renowacji budynków (DSRB), przyjętej przez rząd dwa lata temu pokazują, że:

W Polsce jest 14,2 mln budynków, z czego niemal 40% to budynki mieszkalne jednorodzinne. W sumie na lata 2021–2050 zaplanowano 7,5 mln termomodernizacji rocznie.

Firma Caparol należy do Grupy DAW – rodzinnego przedsiębiorstwa, dla którego zrównoważony rozwój był istotą filozofii marki, zanim jeszcze w ogóle powstał ten termin. We wszystkich placówkach na terenie Niemiec już od 2017 r. produkcja jest w pełni neutralna klimatycznie. W innych zakładach produkcyjnych stanie się tak wkrótce.

W praktyce oznacza to, że materiały termoizolacyjne firmy charakteryzują się bardzo dobrym bilansem ekologicznym. W całym okresie użytkowania oszczędzają one znacznie więcej energii, niż zużyto na ich produkcję. Aktualnie Caparol pracuje nad technologiami recyklingu termoizolacji cieplnych. Ze względu na długą trwałość systemów ociepleń bieżące ilości zużytych materiałów są minimalne. Na starsze systemy, które nie spełniają obecnych wymagań, można nałożyć nowe warstwy ociepleń, co pozwala wydłużyć ich trwałość.

Niezawodność ocieplenia ścian budynków to efekt współdziałania poszczególnych elementów systemu oraz dobrego wykonawstwa. Caparol oferuje produkty o specjalnych właściwościach, dzięki którym ocieplenie domu jest odporne na uszkodzenia mechaniczne czy niekorzystne warunki atmosferyczne, takie jak intensywne opady gradu. Rozwiązania marki są energooszczędne, wytrzymałe i oferują szerokie możliwości aranżacyjne, co bezpośrednio przyczynia się do wzrostu wartości budynku i komfortu mieszkania.

Capatect Carbon®

• Gwarantuje najwyższą odporność na uderzenia mechaniczne i niekorzystne warunki atmosferyczne, w tym grad.
• Dzięki zastosowaniu włókien węglowych jest praktycznie niezniszczalny.

Capatect Longlife®

• Spełnia wysokie wymagania dotyczące ocieplania budynków.
• Zapewnia oszczędność energii i wysoki komfort cieplny mieszkania przez całą dobę, a także wysoką ochronę koloru przed starzeniem się.

Capatect Classic®

• Wysoce funkcjonalny system, sprawdzony na milionach metrów kwadratowych ocieplonych budynków.
• Optymalne rozwiązanie zarówno w przypadku dużych inwestycji, jak i domów jednorodzinnych.

Capatect Standard®

• Proste rozwiązanie dające trwałe efekty.
• System ocieplenia łatwy w montażu, co ma szczególne znaczenie w przypadku dużych powierzchni.

O powodzeniu termomodernizacji decydują szczegóły. Przykładem mogą być kolory, które nadają każdemu budynkowi indywidualny charakter, ale i wpływają na wytrzymałość systemu. Mają istotny wpływ na powstawanie naprężeń termicznych. Ciemne elewacje szybciej się nagrzewają, ponieważ w porównaniu do jasnych mają niższy współczynnik odbicia światła HBW. Dla koloru białego wynosi on 100 (pełne odbicie), dla koloru czarnego 0 (pełne pochłanianie). Systemy Caparol znakomicie radzą sobie z wyzwaniami kolorystycznymi i oferują rozwiązania zarówno dla jasnych, jak i bardzo ciemnych elewacji. Duża liczba mieszalników tynków w sieci dystrybucji gwarantuje dostępność wybranego tynku w niemalże dowolnym kolorze.

O termomodernizacji warto pomyśleć już dzisiaj, ponieważ jutro jej koszty będą zdecydowanie wyższe.